Ajan Eli Cohen

Suriye’yi allak bullak eden MOSSAD ajanı Eli Cohen, son yüzyıl içerisindeki en büyük casuslardan biridir. Yahudi asıllı olan Ajan Eli Cohen ’in ailesi 1924 yılında Suriye’den Mısır’a göç etti. Eli Cohen ise 1924 yılında Mısır’da doğdu.

Çocukluk yıllarında Musevi medreselerinde eğitim gören Cohen, Kahire Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde öğrenim görmüş ve okulunu yarıda bırakmıştır. 1948 yılında İsrail in kurulmasıyla ailesi ile birlikte İsrail’e göç ettiler. 1957 yılında askeri istihbarata girmek istese de girişimleri sonuçsuz kaldı ve bir sigorta şirketinde dosya memuru olarak çalışmaya başladı. Doğduğu coğrafyanın vermiş olduğu imkânlar neticesinde Arapçayı, İbraniceyi ve Fransızcayı çok iyi bilmekteydi.

1960 yılında MOSSAD tarafından casus olarak işe alınan Eli Cohen uzun süren bir ajanlık eğitimi aldı. Bunların başında takip, görsel hafıza, hitap ve beden dili geliyordu. Kendisine verilen işlerde genelde tüccar kılığına bürünen Cohen, ilk olarak Kemal Emin Sabit kimliği ile Arjantin’e gönderildi. Burada birçok istihbarat toplayıp birçok Suriyeli üst düzey insanla tanıştı. Bunların başında Albay Emin el Hafız geliyordu. Bu tanışma Eli Cohen ’in dönüm noktası olmuştu zira ilerleyen zamanlarda Emin el Hafız ile tekrar karşılaşacak ve çok üst düzey bir samimiyet kuracaktı.

MOSSAD tarafından Suriye ile görevlendirilen Eli Cohen, zaten Arapça bilmekteydi bununla birlikte Suriye aksanını da öğrendi. Telsizle mesajlaşma, görünmez mürekkep ve gözlem gibi konularda da eğitim aldı. Tüccarlığına uygun olacak bir hayat hikâyesi de belirlendikten sonra MOSSAD’dan işaret alır almaz, Ocak 1962’de Suriye’ye gitmek üzere yol çıktı.

Şam’a varmadan önce İsrail’in başşehri Tel Aviv’e uğrayarak casusluk konusunda son eğitimini aldıktan sonra bazı Avrupa ülkelerine de uğradı. Cenova’da aldığı arabaya casusluk malzemesi ve cihazları monte edildi. Arabanın Suriye’ye gümrük teftişi olmaksızın geçebilmesi için, Avrupa’da NATO ve CIA elemanı sayılan Suriyeli Şeyh el Ard ile tanıştırıldı. Beyrut’taki bazı istihbaratçıların da yardımıyla araba Suriye’ye geçirildi. MOSSAD, Kohen’e yüksek mevkilerde bulunan Suriyeli resmi veya sivil görevlilerin isim listesini de vermişti.

MOSSAD, Kohen’e yüksek mevkilerde bulunan Suriyeli resmi veya sivil görevlilerin isim listesini de vermişti. Bunlar arasında Başkanlık Meclisi Şefi Hafız Emin ile Baas Partisi’nin manevi lideri Mişel Eflak ve sonradan devlet başkanı olan Hafız Esad da vardı. Bu tür şahsiyetlerle temasında “yurtsever ruh taşıyan bir iş adamı” olarak görünmesi sıkıca tembihlendi. Zira ülkede en fazla prim yapan, her kapıyı açan şey Araplık ülküsüydü. [ Faik Bulut, INDEPENDENT]

Suriye’de tüccarlık yapan Cohen, Arap milliyetçisi olarak görünüp kısa süre içerisinde kendisini halka ve esnafa sevdirmeyi başarmıştı. Kısa zaman içinde muteber bir insan konumuna geldi. Eli Cohen zamanla Suriyeli diplomasilerle de ilişki kurup onlara karşı bonkör olmaya çalıştı. Evinde sık sık alkollü ve kadınlı parti düzenleyip diplomatik insanları da bu davetlere çağırmaya gayret etti.

Suriyeli siyasetçiler ve üst düzey askeri yetkililer ile yakın derecede ilişkiler kuran Eli Cohen bu isimlerle sık sık görüşüyor ve hediyeleşiyordu. Sohbet aralarında geçen devlet bilgilerini ve olası savaş taktiklerini beynine kazıyor ve İsrail e rapor ediyordu. Altı Gün Savaşının can damarı olan Golan Tepelerine üst düzey askeri yetkililer ile kurduğu samimiyet aracılığı ile ziyaret gerçekleştiriyor ve elindeki saat görünümlü kamera ile fotoğraflar çekiyordu. Hatta dönemin savunma bakanına; “Askerlerin mevzilendiği yerlerde rahat etmeleri için mevzi önlerine ağaç ekip onları sıcaktan koruyalım.

Tüm ağaç masrafları da bana ait, hediye ediyorum .” diyerek bu mevzilere ağaç ekti. Elbette ki asıl amacı askerleri sıcaktan korumak değildi onların yerini İsrail ordusuna bildirmekti. Bu strateji sayesinde Altı Gün Savaşında İsrail bu mevzileri eliyle koymuş gibi bularak ağır bombardımana tuttu. Bununla birlikte savunma taktiklerini, askeri raporları elde edip merkeze gönderiyordu. Genellikle günün sadece belirli saatlerinde mors alfabesi kullanarak telsiz ile rapor veriyordu bununla birlikte diğer belge ve raporları da işyerinde sattığı masa ve sandalyelerin ayaklarının iç kısmına yerleştirip İsrail’e ihraç edilen malların arasında göndermekteydi.

Önceki yıllarda tanışmış olduğu Albay Emin el Hafız ile samimiyeti oldukça ilerlemişti. Cohen Emin el Hafız’a destek verip hükümete darbe yapma kararı almıştı. Sinsi kişiliği ile Emin el Hafız’ın aklına girip mevcut hükümete darbe yaptırdı ve bu darbede de kendisi büyük rol oynadı. Suriye’de darbe ile başa gelen Emin el Hafız’ın şüphesiz ki en güvendiği adamı Eli Cohen’di.

Eli Cohen Suriyeli siyasetçilerle öyle yakınlık kurmuş, öylesine güvenlerini kazanmıştı ki herkesin gözbebeği konuma gelmişti. Çok geçmeden Eli Cohen, kaleyi içten fethedip Savunma Bakanı Yardımcısı olmuştu. 
Askeri karargâhlardan birinde tespit edilen telsiz sinyali ve parazitler Suriye istihbaratını harekete geçirmişti.

Uzun uzadıya süren çalışmalar neticesinde bir türlü bu sinyallerin kaynağına ulaşılamıyordu. Suriye yönetimi köstebeği bulmak için Sovyetler Birliğinden özel olarak bir iletişim cihazı almış ve ülkedeki tüm haberleşme sistemlerini durdurmuştu. Gelecek olan sinyal sadece köstebeğe ait olacaktı.

Beklenen sinyal geldiğinde Suriye ordusu eve baskın vermişti. Baskın sesini duyan Eli Cohen hemen banyoya koşup intihar haplarını yutmaya çalıştı lakin çok geç kalmıştı. Suriyeli askerler buna müsaade etmedi. Evinde yapılan aramalar neticesinde birçok gizli belge ve evrak ele geçirildi. Eli Cohen ivedilikle tutuklanıp yargılandı. Yakalanmış olmasına rağmen Golan Tepelerindeki Suriye mevzilerine dikmiş olduğu ağaçlar İsrailli uçak pilotlarına açık hedef olmuştu bu sayede İsrail bu bölgede Suriye namına hiçbir şey bırakmamıştı.

 Eli Cohen, 18 Mayıs 1965’de Şam’ın Merce meydanında halka açık olarak idam edildi ve bilinmeyen bir yere defnedildi. Ülkesinde büyük bir kahraman olarak anılan Cohen’in cenazesi, Suriye ve İsrail arasındaki gerilimin sebeplerinden biri olmaya devam ediyor…

**

KAYNAKÇA
Jacob Javit’s (9 July 1971). "Superspy in an unholy war". Life. 71 (2).
El Şark-ül Avsat gazetesi, 19 Aralık 2019.