ŞEY
Gündelik hayatımızda farkında olmadan bazı kelimeleri sık kullanırız. Kullandığımız bu kelimelerin bir kısmının ne anlama geldiğini de bilmeyiz. Zaten bilmemize de çok gerek yoktur. Zira kelimelerin konuşma dilindeki temel amacı, meramımızı karşıdakine aktarabilmektir. Bunu başardığımız anda cümledeki kelimeleri çok önemsemeyiz.
Bu sözcüklerden biri de şeydir. Şey sözcüğü, günde belki de yüzlerce kez, farkında olmadan ağzımızdan çıkar. Sadece tek başına değil, hiçbir ve her gibi sıfatların öne gelmesiyle de olumlu veya olumsuz manalara da yönelebiliyor. Peki, şey ne demektir, kelimenin kökeni hangi dile dayanır, başka hangi kelimelerle bağlantısı vardır?
Şey, dilimize Arapça şay’ (شيء) sözcüğünün değişmesiyle girmiştir. Kökenbilim sözlüklerinde anlamı ‘istenen, talep edilen’ demektir. Türk Dil Kurumu ise sözcüğü “Madde, eşya, söz, olay, iş, durum vb.nin yerine kullanılan, belirsiz anlamda bir söz” olarak tanımlar.
Bu sözcüğün çoğulu da eşyadır. Hem şey hem de eşya, dilimizde yaygın kullanılır. Eşyanın, istenilen nesne olduğu anlamı düşünülürse mana daha net anlaşılabilir.
Yine beleş (bilaşay’), mafiş (ma fihi şay’), maşallah (ma şay’ Allah), inşallah (in şay’ Allah) sözcükleri de bu kökene dayanır. Nesne anlamından her ve hiçbir gibi hem olumlu hem olumsuzlukları ifade eden bir sözcüğe dönüşmesi de sözcüğün, dilimizde ne kadar temellendiğini gösterir.
Her şey gönlünüzce olsun.
