BİR KİTAP: MUHAYYELAT - GİRİTLİ ALİ AZİZ EFENDİ
Kitap kokulu küçük bir sahafın rafında buldum onu. Hem yazarının isminin Giritli Ali Aziz Efendi olmasıyla hem de “Muhayyelat” olan isminin gizemiyle ilk anda dikkatimi çekti.
İnternet teknolojisi sağolsun hemen orada kısa bir araştırma yaptım. Muhayyelat’ın “hayal edilmiş şeyler”, Giritli Ali Aziz Efendi’nin Hassa Silahşörü olduktan sonra Divan-ı Hümayun’a katıldığını, ilerleyen yıllarda önce Belgrad’a sonra Mir-i manlık göreviyle Prusya’ya gönderilmesinin ardından Berlin büyükelçisi olarak atanmış başarılı bir Osmanlı diplomatı olduğunu öğrenince kültürel bir hazine avcısı gibi meraklı bir heyecana kapıldım.
Artık zaman Giritli Ali Aziz Efendi’nin hayal dünyasında yolculuğa çıkma zamanı deyip kitabı okumaya başladım.
Giritli Ali Aziz Efendi, hakim olduğu doğu kültürü hikâye tarzının temel tekniklerini kullanarak hikâye içinde hikâye anlatırken Belgrad, Prusya ve Berlin’de görev aldığı yıllarda Avrupa’da esen büyü, sihir ve cadılık rüzgarından ilham alarak yarattığı kahramanlarına kitap bitinceye kadar kısa atıflar yapmış ve konu bütünlüğü sağlamış.
Sayfaları çevirdikçe büyülü bir dünyanın farklı zaman ve mekanlarında kaybolmuş gibiydim. Tanıştığım her karakter, okuduğum her hikaye farklı bir erdeme vurgu yapıyordu. Anlatım ve üslüp daha çok hikaye okuma ve daha çok karakterle tanışma isteğimi kamçılıyordu. Hikayeler; perili, cinli, büyülü, akıl dışı ve olağanüstü olaylarla dolu gibi gözükse de gerçek hayattan pekçok iz de taşıyordu. Hz.Süleyman, İbni Sina, Ömer Hayyam, Evliya Çelebi’nin hayaletleri okuduğum satırların arasında dolaşıyor gibiydi.
Hayal ile gerçeğin, sözlü kültürle yazılı kültürün ve macera dolu hikayelerin iç içe geçtiği, efsunların, ifritlerin, dervişlerin, ölümsüz aşıkların kolkola gezdiği fantastik karakterlerle; akıl, mantık, ahlak, din, tasavvuf, dostluk, arkadaşlık, vefakarlık, dürüstlük, namus, iffet gibi konuları ustalıkla işlerken geleneksel ile modern hikaye anlatımı arasında bir yerde durarak Tanzimat romanlarının anlatımına zemin hazırlamış bir kitap..
Kültürel bir hazine değerindeki bu kitabı okumalısınız. Keyifli vakit geçireceğinize eminim.
