ELEŞTİRİ GÜZELLEŞTİRMEK İÇİNDİR
Kişiyi hor görmeden, dışlamadan, hafife almadan, kırmadan, yıkmadan yapılan her makul eleştiri iyileştirir, güzel olanı daha da güzelleştirir...
Eleştirinin temel mantığı; hataları, yanlışları gidermektir...
Eleştiri tek manayı, tek amacı içerir; o da sadece ve sadece kişiyi yanlıştan, hatadan uzaklaştırmaktır. Bu anlamda eleştirinin varlığı kendini bilen, kendini geliştirmek isteyen, daha iyi bir seviyeye gelmeyi arzulayan her insan için bir lütuftur...
Aslında eleştirilmek bir ihtiyaçtır.
Eleştirilmeyen insan hatalarını, yanlışlarını, yanılgılarını doğru zannetme vehametine kapılır ki bu bir noktadan sonra kişinin kibirlenmesine, mustağnileşmesine hatta daha ileri gidecek olursak kendini "la yüs'el"(sorgulanamaz) olarak görmeye başlar. İşte bu nokta kişinin ilahlık duygularının oluşmasına sebebiyet verir.
Eleştiri bir ayna misalidir...
Ayna kişideki tüm kusurları gösterir ve ayna karşısındaki kişi de (bayan olsun erkek olsun) aynanın eleştirisini dikkate alıp gördüğü kusurlarını nasıl özenle gideriyorsa eleştiriyede bakış açısı aynen böyle olmalıdır...
Eleştriye açık olmak her insanın harcı değildir.
Eleştiriye kapılarını yedi kilitle kapatan insanlar bir kısır döngü içinde bocalayıp dururlar; yenilğe, yeni bir dile, yeni bir söyleme, yeni düşüncelere ve fikirlere tahammül edemezler.
Kronikleşmiş alışkanlıklarının tabularını kıramazlar ve bir gelişim gerçekleştremezler.
Çünkü kendilerini hatasız, yanlışsız, kusursuz görmek gibi derin bir yanılgı içindedirler.
Eleştirinin mantığı tek amaçlı olsada maalesef eleştirinin ruhuna uygun olmayan eleştiri tarzlarının da varolduğunu bilmek gerekiyor.
Bu anlamda eleştiriyi ikiye ayırmak gerekir ki eleştirinin meşruiyetine zarar gelmesin.
Yapıcı ve yıkıcı olmak üzere eleştiri iki şekilde yapılıyor. Aslında eleştiri ikiye ayrılmaz fakat eleştiriyi suistimal edenlerden dolayı ikiye ayırmak zorunda kalıyoruz.
Yapıcı eleştiri; inşa edici, düzeltici, fazlalıkları ayıklayıcı, eksiklikleri tamamlayıcı amacını güderek yapılır. Bu minvalde bilge insanların eleştirileri insandan insana sunulan ilahi bir armağan gibidir...
Yıkıcı eleştiri; tahammülsüzlüğün, kıskançlığın, yetersizliğin, bencilliğin getirmiş olduğu bir sonuçtur. Bu hastalıkları zihninde, kalbinde, ruhunda, bilinç altında, duygularında biriktiren insanlar yapılan güzelliğe, yapılan eserlere, yazılan şiirlere, öykülere, hikayelere, bir konuda elde edilen başarıya, ticari, manevi her türlü başarıya karşı duygularında oluşan tahammülsüzlük nedeniyle sergilenen başarılara gölge düşürmek için, sırf yıkmak için fütursuzca eleştirilerde bulunabiliyorlar. Hatta iftira edecek kadar pervasızlaşabiliyorlar...
İki tür eleştiri olduğu gibi, eleştiriyi nimet kabul edenler, eleştiriyi saldırı kabul edenler olmak üzere iki tip insan da vardır.
Dost olanlar birbirlerinin aynasıdır. Birbirlerini yanlışta bırakmaya tahammül edemezler...
Aynı şekilde karı-koca olanlarda birbirlerinin aynaları olmakla beraber aynı zamanda birbirlerinin örtüleridir.
Eleştiri işleyiş amacından yola çıkarak korumak anlamınada gelir.
Peygamberler dahil olmak üzere her insan eleştirilmeye muhtaçtır.
Allah peygamberleri eleştirmiştir.
Peygamberler ise ilahi eleştiri karşısında hiç bir şekilde savunma psikolojine bürünmemişlerdir.
Dolayısıyla net bir şekilde hatalarını kabul edip özür dilemişlerdir. Buradan yola çıkarak hataları kabul edip hatadan dönmek peygamberi bir ahlaktır.
İnsanoğlu yeryüzünde bir takâmül sürecini gerçekleştirmek için yaşıyorsa, bu amacı, bu gayeyi taşıyorsa aynalara tahammül gücü yüksek olmakla beraber aynalara karşı minnettar da olur...
Eleştri mantığında kişinin kusur ve hatalarını aramak, araştırmak değil, bilakis gördüğü hatayı en makul dil ile söyleyip göstermektir.
Makul bir dil, makul bir ayna, makul yaklaşımlar insanı iyileştirir, geliştirir, dönüştürür...
