BİR KİTAP: HACI MURAT / LEV NİKOLAYEVİÇ TOLSTOY
Adını her duyduğumda "Araba markası değil mi bu ya?" dediğim kitapla geldim. Rahmetli babamın da vardı Hacı Murat'ı. O yüzden hep öyle kodlanmış zihnime, ne yapayım? Meğer Hacı Murat bildiğin insanmış be anacığım. Kanlı, canlı, hatta kendi dillerince de epey cigit bir delikanlıymış.
"Kafkas Kartalı" unvanıyla nam salmış Çeçenlerin dini ve siyasi lideri olan Şeyh Şamil'in en iyi adamlarından, en güvendiği dostlarından biridir Hacı Murat. Bir ipte iki cambaz oynamaz misali Şeyh Şamil'in bu yiğit delikanlıyı kendine rakip görmesi ile araları açılır Hacı Murat'la. Yine mutlak güç uğruna yitip giden bir dostluk!
Bu duruma çok içerleyen Hacı Murat ölmemek için isyan eder Şeyh Şamil'e. Bunun üzerine Şamil de Murat'ın ailesini alıkoyarak tepki gösterir. Ailesinin güvenliğinden şüphe eden Hacı Murat ise hayatı boyunca nefret ettiği ve savaş halinde olduğu Ruslara sığınır ve onlardan ailesini kurtarmasını ister.
Işte ne olduysa da bundan sonra olur. Hacı Murat ne kadar çaresizliğe maruz bırakılsa da, ne kadar içi rahat etmese de ne Ruslara ne de Şamil cephesine dik duruşundann taviz verir. Sonunda da ölüm hiç beklemediği yerden gelir. Ağaç gibi ayakta, dimdik yürür ölüme!
Tolstoy'un tarihi karakterin hikayesini anlattığı bu klasikleşmiş romanı ölümünden sonra yayımlanmıştır. Bu yaşam öyküsünü de tarlada gördüğü, ezildiği halde insanoğluna teslim olmamış devedikeninin hikâyesiyle özdeşleştirmiş.
Aristokratlardan olmasına rağmen halkın tarafında olmayı seçmiş ve hemen hemen her eserinde savaş karşıtı olduğunu haykıran toplumcu yazar Tolstoy bu kitabında da toplumsal mesajlarını esirgememiş okurundan. 1853-1855 Kırım Savaşı'na katılan Tolstoy hem Rus hem de diğer Kafkas halkları ile ilgili gözlemlerini taşımış satırlarına.
Kafkasyalı biri olarak çok severek okudum bu kitabı. Çoğu cümle çok tanıdıktı. Türküler ve tulum sesleri çınladı kulağımda.
Okunası ve ders çıkarılası bir klasik Hacı Murat.
Sevgiyle kalın.
