ÂŞIK VEYSEL
Veysel, 1894 yılın Sivas ili, Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde dünyaya geldi. Annesi Gülizar, babası "Karaca" lakaplı Ahmet adında bir çiftçiydi. Veysel'in iki kız kardeşi, o zamanlarda yörede yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak yaşamlarını yitirdi. Ardından Veysel de yedi yaşında aynı hastalıktan dolayı iki gözünü de kaybetti.
“Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım... Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan.”
Babası, oyalanması için Veysel'e bir bağlama aldı. Bununla önce başka ozanların türkülerini çalmaya başladı. Yirmi yaşlarına geldiğinde artık iyi saz çalan iyi şiir okuyan bir halk sanatçısı olmuştu ve çevre köylerde düğünlere gitmeye başlamıştı.
Ancak yine de, Veysel’in annesi ve babası; “ölürsek ona kim bakar” endişesine kapıldı. Yirmi beş yaşındayken akrabalarından bir kızla evlendirildi. Bir kızı, bir de oğlu oldu. Ancak oğlu, henüz on günlükken annesinin ihmaliyle öldü. 24 Şubat 1921’de annesini, 18 ay sonra da babasını kaybetti.
1930 yılında, Sivas Maarif Müdürü olarak görev yapan Ahmet Kutsi Tecer ile onun düzenlediği bir şairler gecesinde tanıştı. Kutsi Bey tarafından verilen destek ile birçok ili bağlaması ile dolaşmaya başladı.
O artık Âşık Veysel’di…
Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Âşık Veysel, bir dönem yurdu dolaşarak Köy Enstitüleri'nde saz hocalığı yaptı.
Eserlerinde Türkçesi yalındır. Dili ustalıkla kullanır. Yaşama sevinciyle hüzün, iyimserlikle umutsuzluk şiirlerinde iç içedir. Doğa, toplumsal olaylar, din ve siyasete ince eleştiriler yönelttiği şiirleri de vardır.
Şiirlerini; “Deyişler (1944)”, “Sazımdan Sesler (1950)”, “Dostlar Beni Hatırlasın (1970)” isimleriyle yayımlanan kitaplarında topladı.
Âşık Veysel Şatıroğlu, 21 Mart 1973 yılında yakalandığı akciğer kanserine yenik düşerek vefat etti.
Tabii ki, ardında çok önemli izler bırakarak…
1970'li yıllarda Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok ve Esin Afşar gibi müzisyenler Âşık Veysel'in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı.
Âşık Veysel'in çocuklarından öğretmen olan Bahri Şatıroğlu, babasının yaşamını gün gün deftere almış ve pek çok çalışmaya kaynak kişi olarak katılmıştır. Ayrıca babasının saz ve söz geleneğini sürdürmektedir.
Âşık Veysel’in ölümünden sonra “Bütün Şiirleri” adı altında tüm eserleri tekrar yayınlandı.
Her yıl 16-21 Mart tarihleri arasında Şarkışla Sivrialan Köyü’nde anma törenleri ve “Âşıklar Bayramı” düzenlenmektedir.
Âşık Veysel Kültür Derneği, 1972 yılında Âşık Veysel Şatıroğlu'nun izni alınarak kuruldu. Bu derneğin kuruluş amacı, halk ozanını bütün yönleriyle tanıtmak ve yaşatmak için sosyal ve kültürel faaliyetler yürütmekti. Dernek kurulduğu günden bu yana faaliyetlerini bu doğrultuda sürdürmeye çalışmaktadır. Derneğin faaliyetleri ülkenin siyasi değişimlerinden etkilenmiş ve zaman zaman kesintiye uğramıştır.
Âşık Veysel Kültür Derneği, Âşık Veysel’in ölüm yıl dönümü olan 21 Mart haftasında anma programları düzenlemektedir.
Dernek bir dönem "Dost Dost" adında bir de dergi çıkarmıştır. 2015-2018 yılları arasında torunlarından Gündüz Şatıroğlu dernek başkanlığını yürütmüş bu dönemde başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere UNESCO, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve Ressam Funda İyce Tuncel ile birlikte kültür-sanat projeleri hayata geçirilmiştir. Projeler arasında “Dostlar Beni Hatırlasın”, “Uzun İnce Yol”, “Renklerdeki Işık”, “Toprak Gibidir Veysel” ve “Bu Bendeki Aşk Olmasa” yoğun ilgi görmüştür. Gündüz Şatıroğlu yine bu dönemde Âşık Veysel bibliyografyası hazırlanmasına katkı sağlamıştır.
Uzun, ince bir yoldayım
Gidiyorum gündüz gece
Bilmiyorum ne hâldeyim
Gidiyorum gündüz gece…
Tam elli iki yıl önce bu dünyadan giden Âşık Veysel Şatıroğlu’nu sevgiyle, saygıyla ve rahmetle anıyoruz.
Seni hep hatırlıyoruz, gittiğin yerlerde huzur içinde uyu yüce gönüllü insan…
