Ben severim eskiyi; naftalin kokusunun sabun kokusuyla harmanlanıp buram buram şifa dağıtmasını... Kanaviçe işlemeli yastıklara bir ömür baş koymayı...Bakır cezvelerde bol köpüklü kahve içmeyi...Yer sofrasında oturup, kaşık seslerinin birbirine değmesini... Dalında ki yemişi, kümeste ki tavuğu, tek katlı evleri... Eskiye ait ne varsa cezbeder beni; kâh çocukluğuma dönerim, kâh ilk gençlik yıllarıma.
İlk gençlik yılları demişken aklıma görücü gezen teyzeler gelir. Görücü teyzeler en az iki kişiden oluşan; yer yer hareketli, yer yer durağan; toplu hareket eden, yaşları otuz ile altmış arasında değişkenlik gösteren kadınlar grubudur. Hane hane gezip kız ararlar.
Çalınmadık kapı, girilmedik eşik bırakmazlar. Müsait olup olmadığınız, onlar için çok da önemli değildir. Amaçları doğrultusunda her yol mübahtır. Kıymetli oğullarına; en güzel, en temiz, en endamlı, en ahlaklı, en mükemmel kızı bulmak yegâne amaçlarıdır. Bunlar bir nevi gizli örgüt, özel ajan gibi iş yaparlar. Kimileri işlerinde çok iyidir.
Siyah parizyen çorap giyenleri en tehlikeli olanlardır. Bunlar ayaklarının altında en ufak bir toz zerresi arayıp o kızı temiz olup olmamakla suçlarlar. Yüzlerinde memmuniyetsiz bir ifadeyle diğer grup arkadaşlarına kaş, göz işareti yaparlar. Diğer bir tehlikeli olan grup ise daha kargalar kahvaltısını yapmadan gezen gruptur. Bunlar da evin kızı erken mi kalkıyor? Uykuya düşkün mü? Kalkıp evini barkını temizlemiş mi? Diye merak eden grup. ( Tabi bu detaylar önemli, mazallah kız uykuya düşkünse; çok kıymetli oğulları açta, açıkta kalır.) Farklı bir grupta da hamamda kız arayanlarıdır. (Kafamda deli sorular)
Bunlar da yıkanıp ak pak olan kızların;
Her hangi bir kusuru var mı? Bacakları düzgün mü? Teni esmer mi?... Gibi sorulara hamamda cevap arayan tiplerdir. Benim için en komik olan grup bunlardır.
Bir kısmı ise daha kibar olan gruptadırlar. Bunlar en azından tavsiye üzerine gezerler.
İstekleri hiç bitmez teyzelerin. Okumuş memur olsun ama erkeklerle çalışmasın. Evden hiç çıkmasın, güneş yüzü görmesin ama oturup kalkmasını, dikiş dikmesini, nakış yapmasını bilsin. Ağzı olsun, dili olsun, hep gülümsesin ama nerde ne konuşacağını ya da söz verilmeden konuşulmayacağını bilsin. On parmağında on marifet olsun üstüne bir de yaşı küçük olsun. Gibi, gibi....
***
Gidilen evdeki kız şayet görücü teyzelerin kriterlerine uyuyorsa ertesi gün daha kalabalık bir grupla tekrar ziyaretine gidilir. Tabi gariban kızcağız bu diğer gelen grup üyelerinden de geçer not almak zorundadır. Bu durum böyle bir iki hafta sürer. En son kıymetli oğullarını alıp, kızı gösterme zamanı gelir. Oğlan kızı beğenirse Allah'ın emri diye kahveler içilir. En son kıza fikrini sormak gelir insanların aklına. Kızcağız da, "Büyüklerim uygun görmüşse" Der ve olay bir yastıkta kocar, gider.
İki ablam ve ben; bir çok kez görücü teyzelerin istilasına uğramış bulunmaktayız. Travmatik bir durum olsa da bizim en büyük eğlence kaynaklarımızdan biriydi görücü teyzeler. Üç kız olan bir eve görücü gelebilecek yürekleri olduğu için teyzelerin, hepsini ayrı ayrı tebrik etmek isterim. (Az çektirmedik, az çekiştirmedik)
Yüzlerini ekşiterek içtikleri kahveler helali hoş olsun.
***
Maalesef, teyzeler unutmasaydı kadın olduklarını, manavdan karpuz seçer gibi kız seçmeye kalkışmazlardı. Ortalıkta ajan kılıklı teyzeler yerine mutlu, ne istediğini bilen, ayaklarının üzerine basan kadınlar ve onların yetiştirdiği çocuklar olurdu....