Çok değil, bundan yirmi otuz sene önce hemen hemen her eve sonbaharın başladığı, özellikle de akşamları soğuğun iyiden iyiye hissedildiği eylül ekim aylarında odun kömür alınırdı. Müstakil evlerde sobalar, apartman dairelerinde apartman kazanları kömürle yanardı.
Sonbaharın yeni yeni selam verdiği bir hafta sonu bize de kömür gelmişti. Kömürü tek kullanımlık poşetlere kürek kürek döküp kömürlüğümüze yerleştirdik. Soba geçmeden (sobada yanan ateş sönmeden) bir poşet atıp birkaç gün soba kovasını değiştirmeden yakıyorduk kömürleri.
Kömürleri poşetlerken kömür tozları ağzımıza, burnumuza, gözümüze, kulağımıza girmiş. Ne kadar yıkasak da avuç içimizdeki çizgilere iz yapmış, tırnak arasına saklanmış. Pazartesi okul var, sınıftaki Sağlık ve Temizlik Kolu Başkanı arkadaşımız kontrol yapacak. Beyaz, ütülü mendili çıkarıp masanın üstüne koymak kolay da kesilmesine rağmen arada kalan tırnak nasıl gösterilecek?
Böyle bir günde duydum ilk defa Zonguldak’ta maden kazasını, grizu patlamasını. Sonrasında grizu kelimesi günlerce televizyonda konuşuldu, halk arasında birden yayıldı. Maden ocaklarında biriken gazın patlamasıymış grizu.
Grizu patlamasında yaralanan işçiler boyuna hastanelere naklediliyor, hayatını kaybeden işçiler aranıyorken bir gün bizim evde de soba tüttü. İçeriye giren duman, bir anda her yeri kapladı, göz gözü görmüyordu; is kokusu insanın ciğerine işleyiverdi. O günlerde yaşanan patlamada işçilerin de o isi görüp görmediklerini, o sisten etkilenip etkilenmediklerini, o kokuyu alıp almadıklarını düşündüm hep.
Başka yıllarda, başka ocaklarda duyduk grizu patlamalarını. En son Soma’daki patlamada öğrendik maden ocaklarında yaşam alanı olması gerektiğini, işçilerin her katta ayrı ayrı sığınağının olması gerektiğini.
Baba ocağı diyoruz gelin olup giden kızların her daim yuvasına. Peygamber ocağı diyoruz emanet ettiğimiz gençlerin vatan görevine. Maden ocağı diyoruz helal lokma için yerin yedi kat altında maden çıkaran işçilerin görev yerine. İstiyoruz ki ocaklar yansın diye ocaklar sönmesin.
Her ramazanda iftar ve sahurda maden ocağında ekmek, peynir, zeytin, yazsa karpuzla ramazan yapan maden işçilerini görüyoruz. İşveren patronların iftariyelik hazırlaması imkânsız mı ya da işçilerle iftar yaparken boy boy fotoğraf çektiren alçakgönüllü ünlüler bir iftar yemeği veremez mi?
Her maden faciası sonunda düşünüyoruz, kazadan sağ salim çıkanlara seviniyoruz, her şehit (görevleri başında hayatlarını kaybettiği için umulu ki şehittirler) haberinde üzülüyoruz. Herkes kendince bir şey yapıyor, yazıyor, söylüyor da milletimizin ortak acısında bile bir olamıyoruz. En acısı da bir müddet sonra unutup kendi hayatlarımıza dönüyoruz, geride kalan ailelerinin gönül yaralarının asla sarılmayacağını bilerek!
Bize kömür yetiştirmek için can verirken k”ömür”ün içinde ömür olduğunun onlar farkındaydı; kullandığımız kurşun kalemde bile kömür var, kömürün içinde kim bilir kaç ömür var, biz farkında mıyız?