TEVFİK FİKRET
1867 yılında İstanbul’da doğan şair ve öğretmen Tevfik Fikret, ortaöğrenimini Galatasaray Sultanisi’nde (lise) tamamladı. Önce memuriyet, sonra öğretmenlik yaptı.
Yenilikçi ve idealist düşünceleriyle Mustafa Kemal başta olmak üzere, birçok aydın ve düşünce adamını etkiledi.
1892 yılında Mirsad Dergisi’nin açtığı bir şiir yarışmasını kazanarak dikkatleri üzerine çekti. Servet-i Fünun Dergisi’nde yazmaya başladı. 1896’da bu derginin yönetimini ele aldı. Türk edebiyatında “Edebiyat-ı Cedide” adlı yeni bir akımın doğmasına öncelik etti. 1908’de Meşrutiyet’in ilanından sonra, Hüseyin Cahit ve Hüseyin Kazım ile birlikte Tanin Gazetesi’ni çıkardı. Bir süre Galatasaray Lisesi müdürlüğü yaptı. Sonra Robert Kolej’de öğretmenliğe başladı ve ölümüne kadar sürdürdü.
Küçük yaşlarda şiir yazmaya başladı. Kendine özgü bir şiir anlayışı geliştirdi. Şiirlerinde toplumsal sorumluluğa büyük önem verdi. Fransız şiiri konusunda geniş bir bilgiye sahiptir.
Rubab-ı Şikeste, Haluk’un Defteri, Şermin, Rubabın Cevabı, Tarih-i Kadim-Doksanbeşe Doğru şiir kitaplarıdır.
19 Ağustos 1915 tarihinde hayata gözlerini yuman şairimizi, aramızdan ayrılışının 108. Yılında rahmetle ve saygıyla anıyoruz. Mekanı cennet, ruhu şad olsun...
Lisedeyken edebiyat derslerinde işlediğimiz ve hiç unutmadığım Prometheus (Promete) şiirini günümüz Türkçesi ile sunuyorum:
PROMETE
Yüreğinde her dakika şu yüce özlemin
Ateşten gagasını duy, durmadan düşün
Onlar niçin gökte, ben niçin çukurdayım
Gülsün niçin herkes bana, ben yalnız ağlayayım?
Yükselmek göklere ve gülmek ne tatlı şey!
Birgün şu hastalıklı yurt canlanırsa…
Ey ışıkla ilerleyişi özleyen ulusun geleceğinin
Bilinmeyen elektrikçisi, dünyasından düşüncenin
Yüklen getir ne varsa biraz miskinliği gideren,
Bir parça ruhu, benliği, anlayışı besleyen,
Vücudu canlandıran yemişleri; boş durmasın elin.
Gör her zaman önünde ilkçağ efsanelerinin
Gökten ateşin dehasını çalan kahramanını…
Varsın bulunmasın bilecek adını sanını.
Tevfik Fikret
Promete: Prometheus, Yunan mitoloji kahramanı olup, Zeus'un düşmanı ve insanların dostudur. Prometheus adı «önceden gören» anlamına gelir ve akıl ile özgür düşünceye verilen değeri simgeler. (Bak: Azra Erhat, Mitoloji Sözlüğü. 1978, s. 278-281).
