TÜRKÇEMİZİ KÖKLERİNDEN BESLEMEK
“Şimden giru hiç kimesne kapuda ve divanda ve mecalis ve seyranda Türki dilinden gayri dil söylemeye.”
Ne de güzel bir ferman!
Karamanoğlu Mehmed Bey 1277‘de böyle bir ferman çıkartarak devletin dilinin Türkçe olmasını sağladığı söylenir.
Oğuz Türkçesi
Karahanlı Türkçesi
Kıpçak Türkçesi
Harezm Türkçesi
Çağatay Türkçesi
…Ve daha birçok lehçeye sahip olan dilimizin zenginliğini tekrar gündeme getirmek zorundayız. Yani, dilimizi köklerinden besleyerek zenginleştirme çabasında olmalıyız. Özellikle Arapça, Farsça, Avrupa dilleri ve diğerlerinin etkisini temizleyerek özümüzden beslenmek daha isabetli olur.
Önerimizi desteklemek açısından Oğuz Türkçesinden birkaç örnek verelim:
Sağıç: Kıyamet
Ök: Anne, Ök+süz: Annesiz
Bunculayın: Bunun gibi
Uçmağ: Cennet
Yazı: Çöl
Kovlamak: Dedikodu
Tansık: Şaşırtıcı
Kargış: Beddua
Alkış: Dua
Pürçek: Alna düşen saç
Sağalt: İyileştirme
Od: Ateş
Berk: Kuvvetli, sağlam
On: İyileşmek. (Onarmak fiili buradan gelir.)
Çetük: Kedi
25 Eylül 1932’de Atatürk’ün de katılımlarıyla gerçekleşen 1.Türk Dil Kurultayı’ndan bugüne neler değiştiğinin incelenmesini, konunun uzmanlarına bırakalım. Ancak gelişen zamanda fazlaca ilerleme kaydedilmediği açıktır. Hatta, harf devrimi ile gerçekleşen büyük atılıma da yeterince sahip çıkılamadığı görülmektedir.
Özellikle edebiyat alanında eser üreten yazarlarımızın ve sanatçılarımızın, kullanacağı kelimeleri köklerimizdeki lehçelerimizden seçmeleri isabetli olacaktır. Böylelikle güncel konuşma diline de zengin bir katkı yapılmış olur…
Bir gerçek var ki, yarım asırdan fazla zamandır dünyada savaşlar sadece topla tüfekle yapılmıyor. Üçüncü Dünya Savaşı’nın önemli silahlarından biri, kültürel yozlaşmayı tetiklemektir. Dili yabancı kelimelerle doldurmayı teşvik etmek, ataları ile çocukları arasındaki kültürel iletişim bağını zayıflatacaktır. Böylelikle yeni kuşak daha savunmasız kalacaktır. İşte gerçek tehlike budur.
Sonuç olarak, dil zenginliği, ulusların öz güveninin teminatıdır. Özellikle bizim gibi Anadolu’da (ateş toprakları) yaşayan uluslar için konu, beka seviyesinde ciddidir.
Elbette 1277’deki gibi bir ferman çıkartılamaz ancak devletten başlayarak bazı tedbirler alınabilir. Okul kitaplarında ve devlete ait iletişim kanallarında öz Türkçe kullanılmalı, her alanda eser üreten sanatçılar özendirilmelidir. Ve bu durum siyasete alet edilmeden işin uzmanları tarafından yapılmalıdır.
Haydi yazar dostlar, özümüzdeki Türkçemize sahip çıkalım!
Bu da bizim çağrımızdır.
Editör: Dr. Özlem Demir
