SOKAK FELSEFESİ /2
Kafamda kurmuştum aslında. Bu yazıda sokakta olmayı irdeleyecektim sizlerle. Konuya nasıl gireceğimi düşündüm durdum, fırsat bulduğum her yerde. Sonunda bir ışık göründü ama ilginç. Kuram doğru olduğu halde, yanlış yerden yaklaştığımı anladım. Her zamanki gibi bildiğimi sanıyorken yazarken bilmediğimle yüzleştim. Yazarak öğreneceğim nasibimce. Hayrolsun…
Sokak sakinleri birtakım kurallar üzerinde uzlaşır. Tabii ki, bu anlaşma yazılı olmak zorunda değildir. Kuralların yaşandığı ortamın adıdır sokak. Mahallenin sokağı, şehrin, ülkenin, dünyanın sokağı vardır. Bir anlamda karakter de denilebilir buna. Bazı yazarlarımızın tasvirlerinde şehrin kokusundan bahsedilir. Sanırım aynı şeydir kast ettiğimiz.
Bazen öz kardeşlerin bile pek çok noktada ayrı düştüğü görülürken sokaktaki uzlaşı "Ne kadar reeldir?" sorusu gelebilir aklımıza. Aslında bu ikisi aynı şey değildir. İki insan arasındaki ilişki rekabet esaslıdır. Birisi doğru, diğeri yanlış, kazanan, kaybeden, iyi, kötü veya farklı fikirler… Ama insanlar arasında ortak konular ele alınır, herkesi ilgilendiren. Yalan mesela, hırsızlık, güç, saygı, zina, tecavüz, iyilik, affetme, ikram…
Düşünce sistemimdeki dengeleri kendimce emin olduğum kaynaklara dayandırmaktayım. Bilmekle yetinmek istemediğimden veya bilmenin maslahatını görmek üzere sokak felsefesini önemsemekteyim. Sosyolojik bir konu olduğu için yalanlamak veya doğrulamak çok kolay değil. Küçük bir grupta, anlık tespitler referans olamaz. Buna rağmen, farklı fikirler her zaman için ileri sürülebilir. Yeter ki, maslahat gözetilsin. Güzele, en güzele ulaşmak gayretiyle…
Sokağın ruhunu her alanda görmek mümkündür. Evde, okulda, işyerinde, özelde, tüzelde, her yerde…
Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir. Sokaktaki değişim, doğal olarak kötülüklerin çoğalması yönündedir. Mutlu, mesut yaşayabilmek üzere özgür bir toplum, birilerinin özverili gayretleri ile mümkün.
Değişim sokaktan başlamalı. Bazen üst düzey yöneticilerin güzelliklere yol verdiği görülse de sonuçsuz kalmaya mahkumdur. Çünkü böyle bir teşvik ile hareket edenler sokağı keşfedemezler, yüzleşme, birleşme gereği duymazlar.
Yenilenme, değişim, gelişim hareketini üstlenenler yapılanları yeterli gördükleri anda kısa bir süre içinde çöküş dönemi başlayabilir.
Sokağın kabul etmediği hiçbir şey hayat bulamaz. Ancak sokakta yapılan her şey güzel olmayabilir. Sokak, muhatabının kim olduğuna, neler sunduğuna bakmadan, menfaat kaybı, güç merkezlerinden korku, toplumu karşısına almak istememe, yanlış yaptığını kabullenememe vb. nedenlerle ret edebilir. Ve eğer şeytanlaştırmak isterse birçok sebep bulur, hem de hiç zorlanmadan…
Aslında sokakta uzlaşılan kurallar, sağlıklı bir toplumsal hayat için olmazsa olmazlardır. Ancak herkesi referans göstererek herkes denilecek kadar büyük bir çoğunluk bu kuralları çiğneyebilir. Tabii ki, gidişatın iyi olması beklenemez, bilinir, görülür. Ama geri dönüş için uzlaşı gerekir, toplumsal uzlaşı, belki de birilerinin üzerinde… Anlaşamayan, anlaşmak isteyen insanların ortak güvendikleri bir kişiyi hakem tayin etmeleri gibi bir şey.
Korktum, ürperdim, kendimi çırılçıplak hissettim bir an. İnsanlarla iletişime odaklanmışken, birtakım şeyleri en azından bilgi düzeyinde çözdüğümü düşünürken… Bu işin sosyolojik boyutunun çok daha farklı olduğuyla yüzleştim şu aşamada…
Birisi ile anlaşamadığımızda “Hayrolsun” deyip geçmek mümkün. Gördüğümüzde yolumuzu değiştirmek, görmemezlikten gelmek, sadece hal hatır sorup geçiştirmek mümkün.
Ya sokağa isyanlarım, itirazlarım? Kültürümüzün açmazları salkım saçak paçalarımdan dökülüyorken hem de...
***
SOKAK FELSEFESİ /1 OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
Editör: Betül Eren
