Yapay Zeka mı? O da Ne?

Şu anda ülkemizin gündemini başka konular oluştursa bile çok kısa bir süre içinde hepimizin gündelik yaşantımızda “Yapay Zeka” ile iş yapmaya başlamamız an meselesi. Gündelik hayatımız ne kadar değişti, her gün ne yeniliklerle karşılaşıyoruz bir durup düşünmemiz lazım.

“Yapay Zeka” denilince dehşete düşenler de var, iyi ki var, artık ben kendi zevklerimle daha fazla uğraşabileceğim diyen de. Bazılarımız feryat figan, işlerini kaybedeceklerinden çok korkuyor ve “Yapay Zeka’nın” durdurulmasını istiyor. Beklemeye tahammülleri bile yok. Bağırıyorlar sesleri kısılana kadar... “Durdurun!!!”

Hatta ülkelerde bile onu ciddi tehdit olarak görenler de var, geliştirilmesi için ciddi olarak çaba sarf edenler de…
Duyan var mı? Bence yok, ya sizce?
Geleceğin ne kadar da çabuk geldiğini hiçbirimiz fark edememiştik, hatta öngörememiştik. Önceleri yapay zeka gibi pek çok buluş, bu da neydi filan dediğimiz şeyler bir anda gündemimize oturuverdiler. Galiba bilgi çağının son buluşu Yapay Zeka oldu.

Yerel gündemde de var, ülkelerin gündeminde de… Her birimiz geleceğimizi şekillendiren bu buluşlarla yarı sarhoş oluyor ve neye uğradığımızı şaşırıyoruz. Gündelik hayatımızdaki sosyal dinamikler sürekli değişiyor, zaten değişiyorlardı ama şu anda o kadar hızlı değişiyor ki biz de ne yapacağımızı şaşırmış vaziyetteyiz “Yeter!!!” diye bağırasımız geliyor. 

İyi de kim durduracak, neden durduracak, nasıl durduracak? Öyle bir noktaya geldik ki artık yapay zekanın durdurulması da mümkün değil.  Yepyeni bir sanayi devriminin eşiğindeyiz. Son okuduğum haberlerden birinde dev teknoloji şirketlerinden birisi 8000 civarında çalışanını yapay zeka yüzünden işten çıkarmış. Bu ne kadar çok vasıflı insanın işsiz kalması demek öyle değil mi? 

Yapay zeka yoksa giderek insanın yerini mi alıyor? Robotlardan önce savaşacağımız şey yapay zeka mı olacak? Son sanayi devriminde neler olmuştu? Bir kısmını bizler de çalışma hayatımızda yaşamıştık. Örneğin; öncelikle makinalar insanların yerlerini almaya başlamıştı ve pek çok insan görevlerinden oldular. O basit işleri yapan insanların yerine giderek daha vasıflı insanlar gelmeye başladılar. Bir yandan yeni iş sahaları açılıyorken, bir yandan da pek çok vasıfsız insan işsiz kalıyordu. 

2000’li yılların başından beri üretilen bilginin çokluğu belki de dünya var olalı beri oluşturduğumuz bilginin, neredeyse binlerce katı belki de milyonlarca katı haline geldi. Yeni yeni bilgiler etrafımızı sararken daha önce çok değerli olduğunu sandığımız bilgilerin değerini yitirdiğini ve giderek ucuzladığını da gördük.

İşte her tarafımızı kaplayan bu bilgilerin çokluğu ile bazı insanlar yeni elde edilen bilgileri eskilerle harmanlayarak kaydettiler, işlediler, eğittiler ve öğrettiler, çeşitli algoritmalar geliştirdiler, çok amaçlı kullanılabilecek kişisel verilerin de içinde bulunduğu veri tabanları oluşturdular. Tüm bunları yaparken amaçları tam olarak yapay zekaya geçiş miydi bilemiyorum ama belki de birdenbire yapay zeka ortaya çıkıverdi. 

Gelecek sanki birdenbire geldi. Bizler, insanlık olarak, buna hazırlanabilir miydik? Ya da şimdiden sonra ne yapmalıydık? Hangi ülkeler, hangi şirketler neler yapıyorlardı, biz bu dönemden azami fayda sağlayarak nasıl geçebilirdik? Yapay zeka biz insanlar için dost muydu yoksa düşman mıydı? Onu bir düşman olarak görmenin bize ne faydası olurdu? Her zaman aklımızın derinlerinde bir yerlerde, onun biz insanları yenemeyeceği ile ilgili düşünceler vardı. Öyle ya, örneğin; empati yapamazdı, hislerini anlatamazdı, bizden güçlü, bizden akıllı, bizden yetenekli olamazdı.

Tüm bu düşüncelerimiz iskambil kağıdından şatolar gibi tek tek yıkılmaya başladılar.

Edebiyatın doğuş yıllarına doğru gidersek, dünya üzerinde okuma yazma bilen o kadar az insan varmış ki… Yani okur yazar olmak çok değerliymiş. Kimse de sıradan basit insanların okuma yazma bilmesinin kendilerine ne katacağını hiç düşünmemiş. Yıllar geçerken insanlık giderek daha bilgili olmaya başlamış.

Uzun yıllar boyunca mesleklerimiz, okuma yazma bilmemiz, bizleri doyurdu da tatmin de sağladı. Ama artık bu bile yeterli olmuyor, olamıyor. Sadece okur yazar olmak yetmiyor artık. Ne gerekiyor? Yeni bir kavram, hatta yeni bazı meslekler grubu çıktı ortaya. “Yapay Zeka Yazarlığı”…

Yapay Zeka’nın yazılımcıları şu anda bizim bilmediklerimizi katman katman üst üste koyarak birçok yeniliklerle tanıştırıyorlar bizleri. Ya bizler de o yazılımın dilinden anlayacağız ya da sadece tıpkı bir tren istasyondan geçerken baka kalan insanlar gibi öylece bakıp kalacağız. Daha önceki teknoloji devrimlerini kaçırdık ama belki bunu yakalama şansımız olabilir. Sadece basit bir istatistik bile bize şunu gösteriyor. İlk çıktığı birkaç günde 1 milyon kişiye ulaşan yapay zeka, çok kısa bir süre içinde hızla 100 milyon kişiye ulaşmış. Şu anda kaç kişiye ulaştı bilemiyorum ama kısaca üstel bir şekilde artarak kişilere ulaşıyor.

Dünya üzerinde pek çok teknoloji şirketi ve ülke bu konuda çalışmalar yapıyor. Peki, biz ülke olarak neresindeyiz bu yarışın? Ya da bu yarışta olmak istiyor muyuz? Çocuklarımızın eğitimlerinde yapay zeka yazarlığının yer alması ve eğitim programlarının artık buna göre düzenlenmesi gerekiyor. Bu durumu avantaja dönüştürmek elimizde. 

İlk insanların ateşten nasıl korktuklarını anlatan bir film izlemiştim. Bizim devrimizin ateşi de bu işte. O halde, onunla karşıt taraflarda yer almak yerine, onu bizim yardımcımız olarak nasıl kullanabileceğiz bence buna bakmamız lazım. Yapay zekanın yeteneklerini izlerken geçen gün, uzunca bir makaleyi okuyup, özetlediğini gördüm veya bizim epostalarımıza standart cevap üretebildiğini, ya da sorular ve cevaplar hazırlayabildiğini. İnsan olarak yeteneklerimizi körleştirmeden en kolay nerelerde kullanabiliriz diye düşünelim. Unutmayalım ki bizler henüz yapay zekayla flört ediyoruz.

Hangi iş dalları çıkacak, hangileri yok olacak, sanat, müzik, edebiyat ne olacak? Robotlar ve yapay zeka birleştiğinde insanlığı neler bekliyor? Her yenilik ortaya çıktığında yarar ve zararını birlikte getiriyor. İyi incelemelerle biz bu durumu lehimize çeviremez miyiz? 

Gelecek yüzyıllarda bu kadar hızlı gelişmelerle, insanlığın başına daha ne çoraplar örülebileceğini ciddi anlamda düşünmeye başlamanın zamanı gelmedi mi?